"We liepen door Londen en het gevoel van euforie was niet te beschrijven: overal vielen mensen elkaar om de nek, werd er gezoend en gelachen. Het voelde als één gigantische familie die bij elkaar kwam." Joyce (18) en Cynthia (20) waren vanochtend al vroeg met de trein naar Londen vertrokken om het feest van de overwinning op nazi-Duitsland mee te maken.
Gisteren hadden de twee vriendinnen via de BBC gehoord dat de Duitse generaal Alfred Jodl de onvoorwaardelijke overgave van álle Duitse troepen in Europa had getekend in het hoofdkwartier van generaal Eisenhower in Reims. Premier Churchill riep vandaag, 8 mei, uit tot een nationale feestdag. Op veel plekken wereldwijd wordt deze 'Victory in Europe Day' gevierd.
In St. Paul's Cathedral woonden Joyce en Cynthia vanochtend een dienst bij ter nagedachtenis aan allen die tijdens de oorlog zijn omgekomen. Buiten kwamen ze in een grote massa dansende en zingende mensen terecht. De pubs puilden uit met feestvierders, overal werden vreugdevuren ontstoken.
Het was een warme dag en daarom besloten de vriendinnen met blote voeten even af te koelen in de fontein op Trafalgar Square. "Twee matrozen kwamen er bij. Eentje klom op de fontein en dook in het ondiepe water. Dat hij dat heeft overleefd, mag een wonder heten", lacht Joyce. "Hij sloeg zijn arm om me heen, viel om en trok me mee onder water. Ik heb hem aan zijn shirt heen en weer staan schudden: 'Wat doe je? Hoe kom ik nou weer thuis?'"
Om 15.00 uur was daar eindelijk de langverwachte radiospeech van premier Churchill. "We mogen onszelf een korte tijd van vreugde gunnen", zei Churchill. "Maar laten we niet vergeten welke moeite en inspanningen er nog voor ons liggen." Hij doelde daarmee op de oorlog in het Verre Oosten, waar Japan nog verslagen moet worden.
Korte tijd later verscheen Churchill op het balkon van het ministerie van Volksgezondheid, waar hij werd toegejuicht door een enorme menigte. "Dit is jullie overwinning", verklaarde Churchill. "Nee, die van u!" riep de menigte terug.
Bekijk hier de video van de feestvreugde in Londen, Churchills toespraak én van Joyce en Cynthia die met twee matrozen plezier maken in de fontein:
Churchill kondigt overgave Duitsland aan
Ook de Britse koninklijke familie liet zich zien, op het balkon van Buckingham Palace. Koning George VI, zijn vrouw koningin Elizabeth en hun dochters Elizabeth en Margaret kwamen keer op keer terug om naar het toegestroomde publiek te zwaaien.
Naar later bleek voegden beide prinsessen zich korte tijd onherkenbaar onder het publiek. "We riepen samen met de mensen: 'Wij willen de koning!' Het was een van de mooiste avonden van mijn leven", vertelt prinses Elizabeth.
Ook in New York gingen honderdduizenden mensen de straat op om Victory in Europe Day te vieren. President Truman temperde de feestvreugde door de Amerikanen eraan te herinneren hoeveel offers er zijn gebracht om de vrijheid te heroveren. "Onze overwinning is pas halverwege", benadrukte hij. En hij riep het Amerikaanse volk op hard te werken, om ook de oorlog met Japan te beëindigen.
In Frankrijk zag een journalist van Libération dat de massale feestvreugde in de straten van Parijs vooral een feest was van de jeugd: "Alleen de jongeren sprongen op de jeeps en renden luid zingend over de Champs-Élysées met vlaggen om hun hoofd. En zo hoort het ook te zijn. Voor de jongeren is het gevaar geweken."
Voor het eerst sinds 1939 was de Opéra van Parijs weer verlicht, en ook de Arc de Triomphe en de Place de la Concorde baadden weer in het licht van de schijnwerpers. Net als in Parijs verheugden de mensen in Londen en New York zich erover dat hun stad na de donkere oorlogsjaren weer werd verlicht. "De grote massa's mensen leken te zwemmen in het licht en hun zielen werden erdoor verwarmd", schreef de New York Daily News.
Stalin vraagt uitstel VE-Day
In Rusland wordt pas morgen Victory in Europe Day gevierd. Stalin was boos dat Eisenhower in Reims de Duitse overgave voor zowel het oost- als het westfront had geaccepteerd. Hij liet de Russische maarschalk Georgi Zjoekov vandaag alsnog de Duitse overgave accepteren in het Russische hoofdkwartier in Karlshorst.
Duitsland geeft zich over
Stalin had de geallieerde bondgenoten gevraagd VE Day uit te stellen tot 9 mei, maar Churchill besloot eigenhandig dat verzoek te negeren. Truman en De Gaulle wilden niet achterblijven en volgden het voorbeeld van de Britse premier.
Nederland, dat sinds 5 mei officieel vrij is, viert uitbundig de intocht van de Canadese en Britse troepen in het door hongersnood geteisterde westen.
Bekijk ook
- Dutch boys 'bevrijden' Amsterdam
- Bevrijdingsroes in Den Haag, Rotterdam en Amsterdam
- Canadese zegetocht begonnen: 'Ze willen je allemaal aanraken'
- Tientallen doden bij vuurgevecht op de Dam
